Cinsiyet eşitsizliğinin röntgeni

Eşitlikçi Hikayeler - Milliyet.com.tr

YANINDAYIZ Derneği tarafından Kanada Büyükelçiliği finansal katkısı ve İstanbul Üniversitesi iş birliğinde Türkiye’nin ilk İlçe Bazında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi’ni hazırladı.

Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine yol açan her türlü etken ve önyargıyla mücadele etmek için kurulan YANINDAYIZ Derneği, bu alanda farkındalık oluşturacak önemli bir çalışmaya imza atarak, Kanada Büyükelçiliği Kanada Yerel Girişimler Fonu (CFLI-Canada Fund For Local Initiatives) finansal katkısı ve İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin iş birliğiyle “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Endeksi”ni hazırladı.

İki yılda bir güncellenmesi planlanan endeksle Türkiye’nin kılcal damarlarına kadar inilerek, ilçe ilçe toplumsal cinsiyet eşitliği röntgeni çekildi. Yapılan çalışmadan elde edilen veriler; son dönemde erkeklerle karşılaştırıldığında kadınların sosyal haklardan ve fırsatlardan eşit bir biçimde yararlanamadığını ortaya koydu.

Araştırmanın sonuçlarının yer aldığı videodaki ilgi çekici infografiklerden toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda yerel yönetimlerin yanı sıra akademisyenler ve sivil toplum örgütleri yararlanabilecekler. Endeksin infografik videoları Türkçe ve İngilizce olarak YANINDAYIZ Derneği’nin Youtube sayfasında yayınlandı. 

Eşitliğin en yüksek olduğu yerler

İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından yürütülen çalışma kapsamında 100 bin ve üzeri nüfusa sahip olan 234 ilçe için karşılaştırılabilir ve sürdürülebilir endeks hesaplaması yapıldı. Türkiye’de 81 il ve 234 ilçesinde yapılan cinsiyete dayalı eşitlik endeksi hesaplamasında, politik katılım ve karar alma, eğitim, ekonomik yaşam ve kaynaklara erişim ile sağlık ve spor gibi dört ana kategoride 27 gösterge kullanıldı.

Endeks sonuçlarına göre İzmir-Karşıyaka, İstanbul-Kadıköy, Bakırköy, Çanakkale-Merkez ve Ankara-Çankaya ilçeleri toplumsal cinsiyet eşitliğinin en yüksek olduğu ilk beş ilçe olarak endeksin üst sıralarında yer aldı. Genel endeks sıralamasında ilk ona İstanbul’dan beş, İzmir’den üç, Çanakkale ve Ankara’dan birer ilçe girdi.

Politik katılım ve karar alma boyutunda Kadıköy, Karşıyaka, Bakırköy, Beylikdüzü ve Çanakkale Merkez, eğitim boyutunda Beşiktaş, Bornova, Bahçelievler, Karşıyaka ve Menteşe (Muğla); ekonomik yaşam ve kaynaklara erişim boyutunda Karşıyaka, Çukurova, Konyaaltı (Antalya), Yenişehir (Mersin) ve Beşiktaş; sağlık boyutunda ise Şahinbey (Gaziantep), Yalova Merkez ve Bolu Merkez ilçeleri endeksin üst sıralarında yer aldı.

Yapılan çalışmaya göre toplumsal cinsiyet eşitsizlik aralığında azalmanın; Türkiye’nin batısında yaşandığı, kadınların güçlenmesinin Marmara, Ege, Akdeniz bölgelerinde artış kaydettiği, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde cinsiyet eşitliğinde ve kadınların güçlenmesinde iyileşme yaşanmadığı görülüyor. 

“Amacımız değişime katkı sunmak”

YANINDAYIZ Derneği Kurucu Başkanı Nur Ger, ilçe düzeyinden başlayarak eşitsizliklerin görünür kılınmasını hedefleyen endeksin amacını, “Bölgesel ve ulusal düzeyde toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamaya yönelik politikaların geliştirilmesine zemin hazırlamak ve toplumsal cinsiyet eşitliği kavramının yaygın bir biçimde içselleştirilmesinin önündeki engelleri kaldırmaya yönelik, tutum ve davranış biçimlerinin değişmesine katkı sunmak” şeklinde özetledi.